Gambit – Maciej Siembieda

„Gambit” Macieja Siembiedy rozgrywa się w trakcie II Wojny Światowej oraz w kilku okresach po niej. Wokół Wandy Kuryło w niesamowity sposób splotą się losy m.in. Ludwika Kalksteina czy też Jerzego Ostrowskiego.

Wojna i jej pokłosie

„Gambit” jest powieścią rozgrywającą się na różnych etapach czasu. Pierwszy z nich związany jest z II Wojną Światową i ma miejsce głównie w ostatnich latach jej trwania. Główną bohaterką nie tylko tej części jest Wadna Kuryło, która pragnie działać w ruchu oporu i gdy w końcu jej się to udaje poznaje m.in. Ludwika Kalksteina. Zdradzi on AK, ale kobiecie uda się przetrwać i dalej działać na rzecz kraju.

Dugi etap rozgrywać się będzie dwadzieścia lat po wojnie i rozpocznie się wiosną roku 1966 i potrwa do 1969, obracając się wokół postaci Jerzego Ostrowskiego zanim przeskoczy o kolejne lata już do lat dziewięćdziesiątych, które połączą poruszone wcześniej wątki.

Drogą konspiracji

Macieja Siembiedy w swojej powieści sięga do wydarzeń historycznych, modyfikuje imiona i nazwiska z wyjątkiem Ludwika Kalksteina ps. „Hanka” którego personalia zachował. Dodaje do tego garść postaci fikcyjnych, w tym spajającą wątki Wandę Kuryło, i nie epatuje tutaj brutalnością czy przemocą typową dla okresu wojennego. Zamiast tego skupia się na ludziach i ich historii, a w centrum stawia właśnie tę upartą i odważną kobietę.

„Gambit” obracać się będzie wokół konspiracji Polskiego Państwa Podziemnego ukazując trudny tej pracy, a także efekty zdrady, jaka dopadła jej szeregi. Zobaczymy jak wyglądało przekazywanie sobie wiadomości czy potajemne spotkania w okupowanej Warszawie przy okazji poznając lepiej rodzinę Kuryłów. Potem wraz z Wanda powędrujemy także na Podkarpacie, by tam także działać na rzecz ojczyzny w ramach tajemnego wywiadu a później jeszcze dalej.

Jednak polskie siły wywiadowcze nie będą jedynymi z jakimi zetkniemy się na kartach tej powieści. Wojna przecież objęła wiele państw, a okres po niej bynajmniej nie zakończył działalności kontrwywiadu. Tak więc nasi bohaterowie będą mieć styczność i z służbami brytyjskimi i amerykańskimi oraz, jakby na to nie spojrzeć, z rosyjskimi także.

Te liczne wątki łączące prywatne historie Kuryłów o korzeniach łemkowskich z rodziną Ostrowskich, ważnymi misjami dla Państwa Podziemnego czy wiele innych elementów rzeczywistości wojennej i okresu powojennego dają niesamowitą historię. Każde miejsce, każda akcja ma swój klimat oddający wagę sytuacji czy też kontrastuje z jej znaczeniem.

Siedząc na łóżku, przypomniała sobie, jak wuj Kuryło uczył ją gry w szachy. Jej celem jest wygranie partii, tłumaczył. Czasami, żeby ten cel osiągnąć i zdobyć lepszą pozycję na planszy, z rozmysłem poświęca się pionki, a nawet figury. Kiedyś pojmiesz sens tego manewru. Nazywa się gambit.

Wśród intryg politycznych nie zabrakło także miejsca na miłość, nieszczęśliwą i piękną, ale jakże prawdziwą. Nie tylko ten ale inne prywatne, wręcz intymne dramaty będą rozgrywać się równocześnie z ważnymi zadaniami dla wywiadu i ważącymi się losami narodów. Siembieda stawia swoich bohaterów w sytuacjach bez dobrego wyjścia, gdzie na szali leżą kwestie osobiste i te wagi państwowej, czy nawet międzynarodowej.

Mój gambit się dokonał, pomyślała. Poświęciłam swoje dotychczasowe życie i dobre imię tam, w Polsce. Teraz dla mojej ojczyzny jestem wrogiem. Kto wie, może już z zaocznym wyrokiem śmierci za zdradę.

Bohaterowie „Gambiru” są bardzo różnorodni, lecz wyraziści i charakterystyczni są tylko ci z pierwszego planu. Niektóre postacie z tła, a zwłaszcza kolaboranci niezbyt zapadają w pamięć i zlewają się w jedno. Za to zdecydowanie pozostają w niej obywatele z Podkarpacie, w tym wujek Wandy – Henryk Kuryło. Bardzo dobrze wypada także Jerzy Ostrowski oraz jego brat Włodzimierz.

Podsumowanie recenzji

„Gambit” Macieja Siembiedy to wielowątkowa i wciągająca powieść o walce o wolność, intrygach politycznych i prywatnym życiu uczestników tych wydarzeń. Sprawnie odmalowana rzeczywistość czasów II Wojny Światowej oraz okres po niej z wyraźnie zaznaczonymi skutkami tego konfliktu fascynuje i przyciąga swoja głębią i świetną kreacją głównej bohaterki.

Połączenie poszczególnych losów postaci oraz wydarzeń zaskakuje swoim rozwojem i cieszy starannie przemyślaną fabułą z dobrze podtrzymywanym napięciem. Dynamiki historii dodaje zmiana lokacji na wielkie i małe miasta czy leśnie ostępy Podkarpacia. Pewne wątki są do przewidzenia, bo wynikają z oparcia powieści na faktach, a niektóre postacie ciut mało wyraziste, lecz ogólnie historia jest bardzo dobra. Polecam.